Ana Sayfa > Aileler

Abacılı Cemaatinin Tarihi ve Coğrafi Konumu
Abacılı, Osmanlı'nın son iki yüz elli yılında, Payas ile Bilan (Belen) arasında, Maraş, Adana ve Halep vilayetlerinin sınırlarının kesiştiği noktada yer alan; her üç vilayetle de idari bağlar içerisinde bulunan bir bölgeyi tanımlamak için kullanılan genel bir addır. Bugün İskenderun sınırları içerisinde kalan Akçay, Güzelköy, Bekbele Beldesi, Orhangazi Köyü, Bitişik Köyü, Kavaklıoluk Köyü ve Denizciler Beldesi sınırları ile Amanos (Nur) Dağları'ndaki yaylaları ve Kırıkhan'a bağlı Yılanlı, Delibekirli ve Ceylanlı köylerinin bir kısmını kapsamaktadır. 

Osmanlı döneminde Abacılı Karyesi (köy) ikiye ayrılmıştır: Abacılı Uğurlu ve Abacılı Güzelli.

Cevdet Türkay'ın tasnifine göre: 
Abacılar, "Abacılı":
- (Abacılu) Adana Eyaleti, Kars-ı Zülkadriye Kazası (Maraş Sancağı), Payas Kazası (Halep Sancağı), Biga Sancağı, Aksaray Sancağı, Uzeyr Sancağı (Adana Eyaleti), Cisr-i Ergene Kazası (Edirne Eyaleti)
- Türkmen Taifesinden

Bölgeye yerleşen ailelerin çoğunluğu geliş yeri olarak Maraş’ı belirtmektedir. Hâlen Maraş merkez ve ilçelerde "Abacılı" adlı cemaatler adlarını sürdürmektedir; ancak aralarındaki ilişkiler zamanla kaybolmuş ve birbirlerini tanımaz hâle gelmişlerdir.

Zülkadirli olduklarını ifade edenler de bulunmaktadır. Ahmet Cevdet Paşa, *Tezakir-i Cevdet* adlı kitabında "Maraş Sancağı'nda Zülkadiriyeli ve Bayazidli diye ikiye ayrılır" (s. 122) şeklinde açıklamalarda bulunmuştur.

Osmanlı tarafından Zülkadiriye memaliki zabt olunduğunda, Beyazid Bey, Maraş Beyliği’ne atanmış; ona destek verenler "Bayazidli", eski beyler ve ağalara taraftar olanlar ise "Zülkadiriyeli" olarak adlandırılmıştır.

Bu cemaat, Maraş'ta Dulkadirliler ile araları bozulduğu için önce İslahiye'nin İntilli Köyü'ne, ardından aileden bazı fertleri Kerkük tarafına (Menbüç), diğerleri Kırıkhan Çataltepe’ye yerleşmiş; buradan ovaya ve Gavur Dağı üzerindeki bugünkü Yılanlı Köyü’nün çevresine (Almacık mevkiine) ve Bağlar mevkiine göç etmişlerdir.

Eski İskenderun Belediye Başkanı Abdülkadir Kocabaş’ın, “Biz Abacılılarla Maraş’ta tarla komşusuyduk. Abacılılar Maraş’ı terk ettikten sonra yerler uzun süre boş kaldı ve sonradan insanlar işgal etti” şeklindeki rivayeti dikkat çekmektedir.

Bölgeye yerleşen Yörük ve Türkmen kabilelerinin tamamına "Abacılı" denilmektedir.

Yeri: Abacılı Uğurlu

Abacılı Cemaatinin Tarihi ve Aile Yapısı
Abacılı, Osmanlı'nın son iki yüz elli yılında, Payas ile Bilan (Belen) arasında, Maraş, Adana ve Halep vilayetlerinin sınırlarının kesiştiği noktada yer alan bir bölgeyi ve burada yerleşen insanları tanımlamak için kullanılan genel bir addır. Bugün bu bölge, İskenderun sınırları içerisinde kalan Akçay, Güzelköy, Bekbele Beldesi, Orhangazi Köyü, Bitişik Köyü, Kavaklıoluk Köyü ve Denizciler Beldesi sınırları ile Amanos (Nur) Dağları'ndaki yaylaları ve Kırıkhan'a bağlı Yılanlı, Delibekirli ve Ceylanlı köylerinin bir kısmını kapsamaktadır.

Osmanlı döneminde Abacılı Karyesi (köy) ikiye ayrılmıştır: Abacılı Uğurlu ve Abacılı Güzelli.

Cevdet Türkay'ın tasnifine göre:
•  (Abacılu) Adana Eyaleti, Kars-ı Zülkadriye Kazası (Maraş Sancağı), Payas Kazası (Halep Sancağı), Biga Sancağı, Aksaray Sancağı, Uzeyr Sancağı (Adana Eyaleti), Cisr-i Ergene Kazası (Edirne Eyaleti)
•  Türkmen Taifesinden

Bölgeye yerleşen ailelerin çoğunluğu geliş yeri olarak Maraş’ı belirtmektedir. Hâlen Maraş merkez ve ilçelerinde "Abacılı" adlı cemaatler adlarını sürdürmektedir; ancak aralarındaki ilişkiler zamanla kaybolmuş ve birbirlerini tanımaz hâle gelmişlerdir.

Ahmet Cevdet Paşa, *Tezakir-i Cevdet* adlı eserinde, "Maraş sancağında Zülkadiriyeli ve Bayazidli diye ikiye ayrılır" (s.122) şeklinde açıklamalarda bulunmuştur. Osmanlı tarafınca Zülkadiriye memaliki zabt edildiğinde, Beyazid Bey Maraş Beyliği’ne atanmış; ona destek verenler "Bayazidli", eski beyler ve ağalara taraftar olanlar ise "Zülkadiriyeli" olarak adlandırılmıştır.

Bu cemaat, Maraş'ta Dulkadirliler ile araları bozulduğu için önce İslahiye'nin İntilli Köyü'ne, ardından aileden bazı fertleri Kerkük tarafına (Menbüç), diğerleri Kırıkhan Çataltepe’ye yerleşmiş; buradan ovaya ve Gavur Dağı üzerindeki bugünkü Yılanlı Köyü’nün çevresine (Almacık mevkiine) ve Bağlar mevkiine göç etmişlerdir.

Eski İskenderun Belediye Başkanı Abdülkadir Kocabaş’ın, “Biz Abacılılarla Maraş’ta tarla komşusuyduk. Abacılılar Maraş’ı terk ettikten sonra yerler uzun süre boş kaldı ve sonradan insanlar işgal etti” şeklindeki rivayeti dikkat çekmektedir.

Bölgeye yerleşen Yörük ve Türkmen kabilelerinin tamamına "Abacılı" denilmektedir.

Abacılı Cemaati II Başlığı Altındaki Aileler
Abacılı’ya yerleşen ilk aileler II. başlık altında birleştirilmiştir:
•	Veliler (Bilgin, Velioğlu, Bayazıt, Küçük)
•	Hacı Veliler (Dönmez)
•	Fakılar, Gomsürler (Sönmez)
•	Kipolar (Yardımcı)
•	Onbaşılar (Güneş, Abacı)
•	Haciler (Ak, Özyiğit, Çelik, Örnek)
•	Semerciler (Semerci)
•	Kekeçler (Kekeç)
•	Çolaklı Velilerden Gottular (Gargılı, Çınar)
•	Canlarlar (Canlar)

Bu ailelere genel olarak "Veliler" denilmektedir. Günümüzde ise alt ailelerin adlarıyla bilinmektedirler: Bilginler, Fakılar, Veliler, Hacı Veliler gibi.

Çolak Veli’nin Hikâyesi
Çolak Veli’nin 12 oğlu olduğu bilinmektedir. Abacılıların ilk yerleştikleri yer olan Bağlar’da ekin ekip biçmeye başlamışlardır. Bir gün, yanına Aşkar Bey isimli biri gelir. Çolak Veli'nin oğulları o anda ekin biçmektedir. Aşkar Bey, Çolak Veli’ye, "Bu biçenler kimler?" diye sorar. Çolak Veli, "Bunlar benim oğullarım," cevabını verir. Aşkar Bey hayretle, "Ne kadar çok çocuğun varmış!" diyerek nazar eder. Bu olaydan sonra, oğullarından altı tanesi aniden hastalanır ve bazıları yaşamını yitirir.
Oğullardan Kalanlar ve Nesiller
1.	Bir tanesi Antakya tarafına gitmiş ve Antakya’nın Akçulun Köyü’nde yaşamıştır.
2.	Birinin ise hiç çocuğu olmamıştır.
3.	İbrahim isimli oğul, Kekeçler, Cannarlar, Haciler, Onbaşı Höşünler, Semerciler ve Tırık İbrahimler’in türediği kişi olmuştur.
4.	Hasan Koca oğulları, Göğ Omar, Topal Veli, Çini Osman’dan türeyenler Göğ Omarlar, Celal Hocalar, Küççük Efendiler, Demirciler, İbrahim Hocalar ve Veliler olarak bilinmektedir.
5.	Kara Yusuf’un oğlu Hacı Veli, Bekbele’de "Hacı Veliler" olarak tanınmıştır. Günümüzde soyadları Dönmez’dir.
6.	Parmaksız Ali, bir oğlu olan Mulla Höşün’den türeyenler Fakılar adıyla bilinmektedir. Soyadları Sönmez’dir.
7.	Çopur Hasan, Delibekirli köyünde yaşamıştır.

Kaynaklar:
1. Niyazi Yıldırım
2. Mehmet Bilgin (Pompacı) - Onbaşı Höşün’den not etmiş.
3. Mehmet Çelik (Hacilerin Çeliği) - Fahrettin Saraç’la yaptığı görüşme notları.
4. Hacı Mehmet, Hanifi, Hasan Sönmez
5. Mehmet Hanifi Dönmez

Yeri: Abacılı Uğurlu

Maraş'tan Yerleşime Tarihi Belgesi
Göç ve Yerleşim Süreci
1865 yılında, Cevdet Paşa'nın yerleştirme politikası sonucunda, Maraş'ın İmalı köyünden bir aile önce Akarca köyüne geldi. Bu göç Osmanlı İmparatorluğu'nun iskân politikası kapsamında gerçekleşmiştir.
Dede Düzü Soku'ya Yerleşim
Akarca köyüne gelen aile, daha sonra Dede Düzü Soku olarak bilinen bölgeye yerleşti. Bu bölge, ailenin kalıcı yurdu haline geldi.
Abacıoğlu Ailesi
Muhtemelen Mustafa adındaki Abacıoğlu soyadlı şahıs:
Koca Ahmet'in kızı ile evlendi
Bu evlilik sonrası bölgeye yerleşti
Koca Fakı'nın yeğeni olduğu için bölgeyi önceden tanıyordu
Yakınlık ve tanıdıklık sebebiyle bu bölgeye sığındı ve kalıcı olarak yerleşti
Yerleşimin Önemi
Bu yerleşim, Osmanlı İmparatorluğu'nun iskân politikalarının yerel düzeydeki yansımalarını gösteren önemli bir örnektir. Aile bağları ve akrabalık ilişkileri, yeni bir bölgeye yerleşimde belirleyici faktörler olarak öne çıkmıştır.

Yeri: Değirmendere

Abdurrahmanlar; Osmaniye Çona'dan 4 kardeş tekereklerden akarcaya gelip yerleşir otlak yetmezliği nedeni ile bir kısmı daşoluğa gider.

Akarca Köyünden Abdurrahmanlardan Molla İbrahim medresede tahsil görüp hoca olmuş. Değirmenderede söz sahibi Molla Ahmet Efendi, Molla İbrahime değirmenderede imamlık yapmasını																
 teklif eder. Sarsekiye yerleşir. Osmanlı dönemi mersindeki okula tayini çıkar okul var,öğrenci var,tedrisat yok,bir yıl mersinde kalır,ve döner,sarısekide imamlık yapar

Yeri: Değirmendere

Caf Aşireti ve Mirza Caf Kolu

Mirza Caf aşiretinden Hacı Abdurrahmanlar kolundan olan bu aile, Irak'ın Süleymaniye bölgesinde akrabalara sahiptir. 

Caf Aşireti Hakkında Tarihsel Bilgiler

Caf (veya Jaf) aşireti, tarihsel olarak Kürt topluluğunun en büyük ve en etkili aşiretlerinden biridir. Esas olarak Irak ve İran sınır bölgelerinde, özellikle Süleymaniye (Irak) ve Kirmanşah (İran) çevrelerinde yaşamaktadırlar.

Siyasi ve Askeri Güç: Caf aşireti, 18. ve 19. yüzyıllarda bölgede önemli siyasi ve askeri güce sahipti.

Osmanlı Dönemi Rolü: Osmanlı İmparatorluğu döneminde, Caf beyleri genellikle yerel yöneticiler olarak görev yapmış ve belirli bir özerkliğe sahip olmuşlardır.

Aşiretin Genişlemesi: Aşiret, zamanla birçok kola ayrılmış ve geniş bir coğrafi alana yayılmıştır.

Yaşam Tarzı Dönüşümü: Geleneksel olarak göçebe ve yarı-göçebe yaşam tarzı sürdürmüşler, ancak zamanla yerleşik hayata geçmişlerdir.

Mirza Caf kolu ve onun içindeki Hacı Abdurrahmanlar ailesi, bu geniş ve etkili aşiretin önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Bu ailenin mensupları günümüzde hem Türkiye'de hem de başta Süleymaniye olmak üzere Irak Kürdistan bölgesinde varlıklarını sürdürmektedirler.

Kaynak : Emin Abravcı

Yeri: Bitişik Köyü - İsken

Aile Hakkında Açıklama ..

Yeri: Değirmendere

Osmaniye çonadan akarcaya gelmiş olan hacı molla imam olarak değirmendereye gelip hocalık yapmaya başlamış,koca fakı hoca hakkı olarak değirmenderede														
kendisine bir arazi vermiş.hacı molla hacca gitmiş dönüşte amman ürdünde ölmüş.

Yeri: Değirmendere

Keller Aşireti Hakkında Bilgiler

*   Köken: Adıyaman'dan geldikleri belirtilmektedir.
*   Tanınma: Halk arasında "Keller" olarak bilinirler.
*   İlk Belirtilen Aidiyet: Keller aşiretinin "Ekrad taifesi"nden (Kürt topluluklarından) olduğu ifade edilmiştir.
*   Cevdet Türkay'ın Tespiti: Başbakanlık Arşivi belgelerine dayanarak hazırlanan Cevdet Türkay'ın "Oymaklar, Aşiretler ve Cemaatlar" adlı eserinde ise şu bilgi yer almaktadır:
    > Mamulu aşiretinden Türkmen Yörükanı: keller, kelli, (kellü) kelerki.

Bu durum, aşiretin kökeni veya sınıflandırılması hakkında farklı kaynaklarda değişik bilgilerin bulunduğunu göstermektedir. Bir kaynakta Kürt topluluklarına ("Ekrad taifesi"), diğerinde ise Mamulu aşiretine bağlı Türkmen Yörüklerine ("Türkmen Yörükanı") dahil edildikleri görülmektedir.

Yeri: Abacılı uğurlu

Maraş'tan geldikleri konusunda rivayet var. diğer Abacılı'larla aynı zamanda XII. yy sonlarında bu bölgeye yerleştikleri, evliliklerine bakarak söylenebilir

Kayıtlarda Alibeyzadeler olarak kayıtlı bu Alibeyli Kabilesi, Orhan Sakin'in Anadolu da Türkmen ve Yörükler adlı kitabının 77 sayfasında Gedükler Başlığı altında zikredilmekte ve Cemaat-i Yörükan-i Maraş olarak belirtilmektedir.

Abacılı Uğurlu ve Abacılı Güzelli adlarına bakarak akraba olduklarını da söyleyenler var. 

Bugünkü soyadları Dingil, Dingiltepe, Bebek,Göde, olup akraba bağlantıları ile geniş bir ailedir.

Yeri: Abacılı Güzelli

ALÜŞLER AİLESİ: Sakıt'tan gelmiş, Yapıcı soyadı ile Karayılandalar.

Yeri: Karayılan

Abacılı Cemaati I

Abacılı Cemaati II

Abacıoğulları-D.dere

Abdurrahmanlar-Çağlarlar

Abravcılar - Bekbele

Ağcalar-D.dere

Ahmet-fakılar

Ak - Keller

Alibeyzadeler

Alluş-Yapıcı

Laf Ola

Kirevet

Külüstür

Fiske

Hatir

Gıgga

Küllü kömbe

Pineklemek

Persim çıktı

Hüs hele

Dışlığım gelmiyor, Dışlığım yok

Dikeç

Gayferengi

Ondan kelli

Hellangaç

Tangırı cancazıgı alme