Yıldırımlar ve Abacılı Topluluklarının Tarihsel Analizi
Yıldırımlar topluluğu, yerel söyleyişte "Yurüklü" olarak bilinen topluluk hakkında paylaştığınız tarihsel bilgiler için teşekkür ederim. Belgenizden edindiğim bilgileri aşağıdaki şekilde derledim.
Etimoloji ve Kimlik
Türk Dil Kurumu Sözlüğü'ne göre "yürük" kelimesinin çeşitli anlamları vardır:
1. Çok ve çabuk yürüyen, iyi yol alan, hızlı giden
2. Osmanlı İmparatorluğu'nda otuzar kişilik ocaklar olarak Rumeli'ye yerleştirilen ve savaş zamanlarında geri hizmetlerde çalıştırılan tımarlı asker
3. Göçebe olan kişi (yörük)
Soyadları ve Yerleşim
Soyadı Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle, topluluk çeşitli soyadları benimsemiştir:
• Yıldırım (en yaygın)
• Yörük
• Yörükoğlu
• Uğurlu
• Yula
• Özgün
• Yanardağ
• Akça
Çoğunluk Yıldırım soyadını kullanmakta ve İskenderun'a bağlı Denizciler Kasabası'nda ikamet etmektedir.
İdari Tarih
Osmanlı döneminde, Abacılı ve Uğurlu/Güzelli tek bir muhtarlık altında yönetilmekteydi. Belge, çeşitli atanmış ve seçilmiş muhtarları kaydetmektedir:
Atanmış Muhtarlar:
1. Hacı Halil Ağa (17 yıl)
2. Hacı Ali Efendi Kınalı
3. Muhtar Memiş Yörük
4. Alice Oğlu (Bakır)
5. Hase Muhtar (Dönmez) - Fransız yönetimi sırasında (1920-1937)
6. Hacı Efendi Gedik (1 yıl)
7. Alice Oğlu (Bakır) (1938-1942)
8. Avcı (8 yıl, Emin Dönmez'in babası)
Seçilmiş Muhtarlar: 9. Abdullah Yılmaz 10. Sadık Gedik
Kavaklıoluk Köyü Muhtarları:
• Mustafa Yıldırım (Kavaklıoluk 1956'da ayrı bir idari birim olduktan sonraki ilk muhtar)
Yerleşim Zaman Çizelgesi
Abdurrahman Yörük'ün kayıtları "Yurüklü"nün "Abacılı Uğurlu Karyesi"ne yaklaşık 250 yıl önce (1736 civarında) yerleştiğini belirtse de, yaş kayıtları 1770-1800 arasında yerleştiklerini göstermektedir.
Belge, soy silsilesini şöyle izler:
• İlk gelen "Yörük Hösün" olmuştur
• Oğlu Hamik Koca 1925'te Kavaklıoluk'ta vefat etmiştir
• Bu tarihlere göre, Hamik Koca muhtemelen 1815 civarında doğmuştur
• Babasının 15-20 yıl önce geldiği tahmin edilirse, yerleşim tarihi 1795 civarına denk gelmektedir
Kökenler ve İlişkiler
Onbaşı Hösün'ün anlatımlarına göre:
• "Yurüklü" Abacılı halkıyla baba tarafından değil, kadınlarla evlilikler yoluyla akrabadır
• Ankara Söğüt'ten gelmiş, Larende'ye (günümüz Konya Karaman) oradan da Abacılı Uğurlu köyüne yerleşmişlerdir
Abacılı Grupları
Abdurrahman Yörük'ün kayıtlarına göre, Abacılı halkı şunları içerir:
• Gedikliler
• Veliler
• Hacı Veliler
• Fakılar
• Çopurlar
Bu grupların Maraş'tan göç ettikleri ve baba tarafından akraba oldukları rivayet edilmektedir. Günümüzde kullandıkları soyadları:
• Gedik
• Döner
• Dönmez
• Genç
• Bilgin
• Bilgili
• Kesik
• Sönmez
Topluluktaki diğer kişiler ise doğrudan soy bağı yerine evlilik yoluyla akraba olmuş ve farklı bölgelerden gelmişlerdir.
Bu bilgiler, daha kapsamlı bir belgelendirme oluşturmak için Osmanlı arşivlerinde daha fazla araştırmadan faydalanabilecek değerli bir yerel tarih kaydını temsil etmektedir.