Notlar:
KERİMOĞULLARI
Kerimoğulları; Gökvelioğulları, Sırkıntıoğulları ve Karasındıoğulları gibi kıyı beyleri arasında yer almaktadır. Bunlardan Kerimoğulları, Ceyhan kıyısındaki Bozdoğanlar'ın beyleridir. Bu aileye ait en eski bilgi H. 1119 (M. 1707) yılına aittir. Bu tarihte, "çeşitli fesat ve kötülüklerle meşhur" oldukları söylenen Maraş bölgesindeki ailelerden Çobanoğlu Kasım (Cerid'den) ve Beyazıdoğlu Mehmet ile Kerimoğlu Halil, Karaman Beylerbeyi tarafından yakalanmışsa da Kozanoğlu ele geçirilememiştir. Daha sonra devlet, bu aileyi Çukurova'nın ayan ailelerinden biri olarak tanımıştır. H. 1143 (M. 1730) yılında ailenin başında Abdülkerim adlı bir bey görülmektedir. (Kaynak 6, s. 194, 197)
Bugünkü bilgilere göre, bu aileye ait en eski kayıt H. 1143 (M. 1730) tarihine aittir. Bu tarihte Sırkıntıoğlu Mehmet, Karasındıoğlu Kara Nebioğlu Hamza ve Kerimoğlu Abdülkerim, Rakka'ya iskanları ferman olunan Receplü Avşarı'nın kaçmasını önlemekle görevlendirilmişti.
Cemaat 8: Kerimoğlu
Bozdoğanlı Yörükleri: Bozdoğanlı cemaati, Kerimoğlu aşiretindendir. Bozdoğan Kerimoğlu, Zamantı kazası (Maraş Sancağı), Maraş Yörükan taifesindendir. (Kaynak 8, s. 253)
Kerim, Kerimli (Kerümlü), Kerimoğlu, K. Abdülkerim, Kerimoğulları, Kerimler obası (namıdiğer Efsanlar), Kerimli Kerimoğlu Kerim, Maraş ve Adana (Kerimzade Kerim) Eyaletleri. (Kaynak 8, s. 508)
Bulundukları Yerler: Sis (Kozan), Adana, Kars-ı Maraş (Kadirli), İçel, Kilis, Teke, Hamit Sancağı.
Konargöçer Yörükân taifesinden.
Tacirli Cemaati ile Kozanoğlu'nun ve Taraftarlarının Cezalandırılmasına Dair
Karaman Valisi Vezir Hasan Paşa'ya hüküm şöyledir: "... [Sizin tarafınızdan] kapı kethüdasına gönderilen yazının özetinde; Zülkadriye taifesinden ayrılıp önceden İsneyn Ovası civarında [...] sığınan Tacirlü cemaatinin -Allah'ın yardımıyla- dağıtıldığı, cezalandırılması gereken reislerine şer'i cezaların verildiği, etrafa kaçanların üzerine yeterli miktarda asker gönderildiği; ayrıca Maraş'ta oturan, birkaç yıldır çeşitli fesat ve kötülüklerle meşhur olan ve yakalanması sizin sorumluluğunuza verilen Çobanoğlu Kasım ve Beyazıdoğlu Mehmet gibi bilinen eşkıyadan Çobanoğlu, Beyazıdoğlu ve Kerimoğlu'nun yakalandığı, ancak Kozanoğlu'nun [itaate] gelmeyip padişah emrine uymadığı bildirilmiştir. Adı geçen eşkıya Kozanoğlu'nun da yakalanıp ele geçirilmesi... Adana mutasarrıfları Yusuf Paşa ve Kürt Bayramoğlu Mehmet Paşa zamanlarında ve H. 116 [M. 1704/1705?] senesinde Pulat Paşaoğlu İsmail Paşa zamanında..." (Kaynak 5, s. 187)
Recepli Avşarı Cemaatinin Rakka'ya İskân Edilmesine Dair
Adana Valisi ve Anadolu tarafında eşkıya teftişiyle görevli Abdullah Paşa'ya hüküm: "Kayseri, Develi, Yahyalı, Köstere, İncesu ve Zamantı kazaları ahalisi arzuhal sunarak... adı geçen eşkıyanın kaçacakları yerleri engellemek (sedd ü bend etmek) için Yörükân taifesinden Kara Nebioğlu Hamza ve Kerimoğlu Abdülkerim'in maiyetine görevlendirildiğini bildiren ayrı ayrı emirlerim uyarınca... fermanım olduğu üzere, [bu kişileri] belirlenen yerlere yerleştirip iskan ederek, zararlarını halk üzerinden kaldırman için tam bir ciddiyet ve gayret göstermen hususunda yüce fermanım çıkmıştır. Buyurdum ki..." (H. 1143 Evâili [Ayın ilk on günü])
Anadolu Yörüklerinden Karahacılı ve Tekeli Cemaatlerine Dair
Karaman Valisine, Niğde ve Aksaray Kadılarına hüküm: (Kaynak 5, s. 236) "... H. [11]45 [M. 1732/1733?] senesinde Yörükân reayasının iskanlarına yeniden düzenleme getirilmesi fermanım olduğunda, adı geçen taifeden Kerimoğlu'na bağlı Bozdoğan cemaatinin Çukurova'da kışlayıp Erciş Dağı civarında yaylaması ve Şeyhioğlu Kaçar Halil cemaatlerinin... fermanımda belirtilen iskan yerlerinde ikamet ettirilmeleri için pekiştirici (müekkid) emrimin yazılması hususunda Baş Defterdarım Mustafa Atıf bildirdiğinden, bu bildirime uygun hareket edilmesi için yüce ferman yazılmıştır." (H. 1154 Rebiülahir Evâhiri [Ayın son on günü]) (Kaynak 5, s. 207, 208, 209)
Celâli Baba
Celâli Baba, Bayburt'a yaklaşık 30-35 km mesafedeki Tahsini (Ozansu) köyünde 1850 yılında doğmuştur. Babası aynı köyden 'Nasuhoğulları'ndan Abaş Efendi, annesi ise köyün eski ve tanınmış ailelerinden 'Kerimoğulları'ndan bir hanımdır. Kızlarının 'Abuş Efendi' ile evlenmesini bir türlü hazmedemeyen 'Kerimoğulları', (muhtemelen anneyi kastederek) kendisini aileden dışlamışlar; onun ölümünden sonra da oğullarına, dolayısıyla Celâli'ye annesinden düşen hakkı vermemişlerdir. Bu sebepten Kerimoğulları ile aralarındaki anlaşmazlık ve çekişme, Celâli'nin hayatının büyük bölümünü etkilemiştir.
Kerimoğlu Şerif Çavuş öldürülmüştür. (Kaynak 81, s. 16)
Kerimoğlu Efe Türküsü
Kerimoğlu efem inip gelir inişten, Her yanları görünmüyor gümüşten, of aman aman. Bu efe seni neylesin, Neriman Hanım Kerimoğlu'yla gönül eylesin.
Kerimoğlu efem yüksek tepeden atıyor, Gökova'nın efesi kanlar içinde yatıyor, of aman aman. Bu efe seni neylesin, Neriman Hanım Kerimoğlu ile gönül eylesin. (Kaynak 79)
Kerimoğlu Efe, Aydın'ın Çine ilçesindendir.
"Kadirli'de iki tane Kerimoğlu ailesi vardır. Birisi aslen Bebişinoğlu olarak bilinir (şöhretlidir). Sonradan Bıkka, Doğru soyadlarından sonra Kerimoğlu soyadını almışlardır. Diğeri ise asıl Kerimoğlu olup Aydın'ın Bozdoğan ilçesinden Çukurova'ya gelen Bozdoğan aşireti reisidir. Fakat bunlar halen Bozdoğan soyadını taşımaktadır." - Safa Vayısoğlu, 23.01.1991, Bağ Mah. Kadirli/Adana
Özet Notlar ve Diğer Bilgiler
(Kaynak 6) Kerimoğlu Halil, Karaman Beylerbeyi tarafından yakalanmışsa da Kozanoğlu ele geçirilememiştir. Daha sonra devlet bu aileyi Çukurova'nın ayan ailelerinden biri olarak tanımıştır. 1730 yılında ailenin başında Abdülkerim adlı bir bey görülmektedir.
Bozdoğanlı cemaati Kerimoğlu aşiretindendir. (Kaynak 8) Bu eserde Kerimoğlu Abdülkerim; İçel, Kilis, Teke, Hamit sancaklarında konargöçer Yörük taifesinden olarak gösterilmektedir.
(Kaynak 5) "... adı geçen taifeden Kerimoğlu'na tabi Bozdoğan cemaati Çukurova'da kışlayıp..." (s. 207, 208, 209)
Ruhi Su'nun Muğla-Yerkesik yöresinden derlediği Kerimoğlu Zeybeği, Kerimoğlu aşireti ile ilgilidir.
Kerimoğlu aşireti Antalya'nın Serik ilçesinde de bulunmaktadır.
Yerleşim Yerleri: Amasya'nın Suluova ilçesine bağlı Kerimoğlu köyü; Denizli'nin Güney ilçesine bağlı Kerimler köyü; Kahramanmaraş'ın Merkez ilçesi, Yenicekale bucağına bağlı Kerimli köyü; Zonguldak'ın Çaycuma ilçesi, Perşembe bucağına bağlı Kerimler köyü bulunmaktadır.