Yeri: Abacılı Uğurlu
Notlar:
Abacılı; Osmanlı'nın son iki yüz elli yılında Payas ile Bilan (Belen) arasında, Maraş, Adana ve Halep vilayetlerinin sınırlarının kesiştiği noktada konumlanmış bir bölgeye ve burada yaşayan insanlara verilen genel addır. Bu topluluk, söz konusu dönemde her üç vilayetle de idari bağlar içinde bulunmuştur. Günümüzde İskenderun sınırları içerisinde kalan bu coğrafya; Akçay, Güzelköy, Bekbele Beldesi, Orhangazi Köyü, Bitişik Köyü, Kavaklıoluk Köyü ve Denizciler Beldesi sınırları ile Amanos (Nur) Dağları'ndaki yaylaları ve Kırıkhan'a bağlı Yılanlı, Delibekirli ve Ceylanlı köylerinin bir kısmını içine alır.
Osmanlı Döneminde Abacılı Karyesi (köyü), Abacılı Uğurlu ve Abacılı Güzelli olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
Cevdet Türkay'ın tasnifine göre Abacılar (Abacılı): Türkmen Taifesindendir. Bulundukları yerler şunlardır:
Adana Eyaleti
Kars-ı Zülkadriye Kazası (Maraş Sancağı)
Payas Kazası (Halep Sancağı)
Biga Sancağı
Aksaray Sancağı
Uzeyr Sancağı (Adana Eyaleti)
Cisr-i Ergene Kazası (Edirne Eyaleti)
Bölgeye yerleşen ailelerin çoğunluğu, köken olarak Maraş'ı belirtmektedir. Hâlâ Maraş merkez ve ilçelerinde Abacılı adını taşıyan cemaatler bulunmaktadır; ancak zamanla aradaki bağlar kopmuş ve bu gruplar birbirlerini tanımamaktadır.
Ancak genel olarak Zülkadirli olduklarını ifade edenler de vardır. Ahmet Cevdet Paşa, Tezakir-i Cevdet adlı kitabında şöyle belirtir: "Maraş sancağında dahi Zülkadiriyeli ve Bayazidli deyu ikiye münkasim idi." (s. 122).
Ahmet Cevdet Paşa devam eder: "Zülkadiriye memaliki zabt olundukta, (Osmanlı) taraf-ı devlet-i âliyeden, Beyazid Bey namında biri Maraş Beyi nasb olunmuş olduğundan, ana taraftar olanlara Beyazidli ve eski Beylere ve Ağalara taraftar olanlara Zülkadiriyeli denilmiş idi." (s. 122).
Bu cemaatin Maraş'ta Dulkadirliler ile arası bozulmuş ve bu nedenle önce İslahiye'nin İntilli Köyü'ne göç etmişlerdir. Aileden iki kişi buradan Kerkük tarafına (Menbüç) giderken, diğerleri önce Kırıkhan Çataltepe ovasına, ardından da Gavur Dağı (Amanoslar) üzerindeki bugünkü Yılanlı Köyü civarında, Almacık mevkisine yakın Bağlar mevkisine yerleşmişlerdir.
İskenderun Belediye Başkanı Abdülkadir Kocabaş'ın şu sözleri rivayet edilir: "Biz Abacılılarla Maraş'ta tarla komşusuyduk. Abacılılar Maraş'ı terk ettikten epey bir zaman sonra bu yerler boş kaldı. Sonradan bazı insanlar işgal ettiler."
Buraya yerleşen Yörük ve Türkmen kabilelerinin hepsine birden Abacılı denilmektedir.
Abacılı Cemaati'ni Oluşturan Başlıca Aileler:
Gedikler, Kahyalar, Osman Kahyalar (Gedik, Gedikoğlu, Teke)
Memolar (Genç, Memo)
Haseler (Dönmez, Hasik, Çirkin, Döner)
Yurüklü, Yıldırımlar (Yıldırım, Yörük, Yüğrük, Yula, Özgün, Özer, Kalın)
Tilbiler (Kaya, Altunay, Arslan)
Not: "Tepe" anlamına gelen Arapça "Tel" kelimesi güncel kaynaklarda bu şekilde kullanılmasına karşın, Tahrir Defterleri'nde çoğu kere "Til" şeklinde yazıldığından, metinde bu yazılış şekli tercih edilmiştir. Örneğin; Telkari -> Tilkura, Telbesmi -> Tilbesme, Telgören -> Tilgöran olarak "Dizin"de yer almıştır. (Kaynak: İsa ÖZKUL, Devlet Arşivleri Genel Müdürü, Aralık 1998)
Rivayete göre Tilbiler dört kardeş imiş. İkisi "öte yüze" (başka bölgeye) gitmiş, ikisi de "bu yüzde" (bu bölgede) kalmış. (Aktaran: Topçu Osman Kaya).
Elbistan'dan gelip bölgeye yerleştiği bilinen aileler: Tilbiler, Gaffar Osmanlar (Delibekirli Köyü'nde Gez), Karataş Köyü'ndeki Küçükler.
Hörlekler, Musalar (Okyay, Şit)
Maraş'ın Eloğlu Kasabası'ndan gelmişlerdir.
Hacı Mehmet Aliler, Musacalar, Topal Sofular (Sönmez, Demirel, Özkan)
Konya Kadınhanı'ndan gelmişlerdir.
Küpeliler (Küpeli)
Göğ Mustuklar'dan Kocamanlar (Gök, Göğ)
Mansuroğulları'ndan Emişler (Sivri)
Kınalılar (Kınalı)
Alibeyzadeler'den Dingiller, İsmailler (Dingil, Bebek, Pekel, Peköz, Gökçe, Şahan, Köken, Gökmen...)
Zabunlar (Zabun)