Abacılı Cemaati I

Yeri: Abacılı Uğurlu


Notlar:

Abacılı Cemaatinin Tarihi ve Coğrafi Konumu
Abacılı, Osmanlı'nın son iki yüz elli yılında, Payas ile Bilan (Belen) arasında, Maraş, Adana ve Halep vilayetlerinin sınırlarının kesiştiği noktada yer alan; her üç vilayetle de idari bağlar içerisinde bulunan bir bölgeyi tanımlamak için kullanılan genel bir addır. Bugün İskenderun sınırları içerisinde kalan Akçay, Güzelköy, Bekbele Beldesi, Orhangazi Köyü, Bitişik Köyü, Kavaklıoluk Köyü ve Denizciler Beldesi sınırları ile Amanos (Nur) Dağları'ndaki yaylaları ve Kırıkhan'a bağlı Yılanlı, Delibekirli ve Ceylanlı köylerinin bir kısmını kapsamaktadır.

Osmanlı döneminde Abacılı Karyesi (köy) ikiye ayrılmıştır: Abacılı Uğurlu ve Abacılı Güzelli.

Cevdet Türkay'ın tasnifine göre:
Abacılar, "Abacılı":
- (Abacılu) Adana Eyaleti, Kars-ı Zülkadriye Kazası (Maraş Sancağı), Payas Kazası (Halep Sancağı), Biga Sancağı, Aksaray Sancağı, Uzeyr Sancağı (Adana Eyaleti), Cisr-i Ergene Kazası (Edirne Eyaleti)
- Türkmen Taifesinden

Bölgeye yerleşen ailelerin çoğunluğu geliş yeri olarak Maraş’ı belirtmektedir. Hâlen Maraş merkez ve ilçelerde "Abacılı" adlı cemaatler adlarını sürdürmektedir; ancak aralarındaki ilişkiler zamanla kaybolmuş ve birbirlerini tanımaz hâle gelmişlerdir.

Zülkadirli olduklarını ifade edenler de bulunmaktadır. Ahmet Cevdet Paşa, *Tezakir-i Cevdet* adlı kitabında "Maraş Sancağı'nda Zülkadiriyeli ve Bayazidli diye ikiye ayrılır" (s. 122) şeklinde açıklamalarda bulunmuştur.

Osmanlı tarafından Zülkadiriye memaliki zabt olunduğunda, Beyazid Bey, Maraş Beyliği’ne atanmış; ona destek verenler "Bayazidli", eski beyler ve ağalara taraftar olanlar ise "Zülkadiriyeli" olarak adlandırılmıştır.

Bu cemaat, Maraş'ta Dulkadirliler ile araları bozulduğu için önce İslahiye'nin İntilli Köyü'ne, ardından aileden bazı fertleri Kerkük tarafına (Menbüç), diğerleri Kırıkhan Çataltepe’ye yerleşmiş; buradan ovaya ve Gavur Dağı üzerindeki bugünkü Yılanlı Köyü’nün çevresine (Almacık mevkiine) ve Bağlar mevkiine göç etmişlerdir.

Eski İskenderun Belediye Başkanı Abdülkadir Kocabaş’ın, “Biz Abacılılarla Maraş’ta tarla komşusuyduk. Abacılılar Maraş’ı terk ettikten sonra yerler uzun süre boş kaldı ve sonradan insanlar işgal etti” şeklindeki rivayeti dikkat çekmektedir.

Bölgeye yerleşen Yörük ve Türkmen kabilelerinin tamamına "Abacılı" denilmektedir.